Study of the content of chlorophyll and carotenoids in the leaves of tau-saghyz (Scorzonera Tau-Saghyz Lipsch Et Bosse) from various ecological and geographical habitats in the karatau mountains

Табиғи каучук – өсімдік тектес биополимер, ол медицинада, машина жасауда және т.б. Таусағыз (лат. Scorzonera tau-saghyz Lipsch et Bosse) Оңтүстік Қазақстан аумағында өсетін, тамырында табиғи шығаруға жинақтауға қабілетті жартылай бұта. Тау-сағыздың экономикалық құндылығы синтезделген каучуктың саны мен сапасымен анықталады. Тиісінше, егінге тау-сағызды ендіру тиімді резеңке дақылын жасау үшін құрамының жоғарылауына байланысты факторларды анықтау маңызды болып табылады. М.В. Култиасов «Жапырақ массасы неғұрлым дамыған болса, соғұрлым тамыр оған сәйкес келуі керек, яғни. жапырақ массасының шығымдылығының жанама өлшемі. Осыдан мынадай қорытынды шығады: массасындағы резеңкенің жиналуын бағалау критерийі бола алады. Жапырақтардың негізгі қызметі фотосинтез болғандықтан, осыған біздің тәжірибелерімізде жапырақтардағы фотосинтетикалық пигменттердің мөлшері, мүмкін корреляциялық, тамырдағы жиналу деңгейін анықтайтын фактор ретінде таңдалды. Осылайша, әртүрлі мекендеу орындарынан (солтүстік беткейі, шығыс Теріс-аққан жотасының оңтүстік беткейі) өсімдіктердің 3 тобын таңдадық. Таңдалған үлгілерінен пигменттер ацетонмен, ал гексан көмегімен сол үлгілердің тамырынан алынды. Алынған сандық деректер келесі статистикалық әдістер арқылы тексерілді: Стьюденттің t-тесті Пирсон корреляция коэффициенті. Нәтижелер мөлшері бойынша топтар арасында айырмашылықты көрсетті, сонымен қатар ешқандай айырмашылық жоқ. Корреляциялық талдау барлық үш топтағы тамырлардағы пайызы арасындағы өте әлсіз көрсетті. тамырларда процестеріне әсер етпейтіні көрсетілді. Түйін сөздер: Тау-сағыз, тамыры, пигменттер, каучук,